Informujemy, że zamknięta dla grotołazów i turystów została Jaskinia z Filarami, w której zidentyfikowano groźne odpady zawierające włókna azbestu.
Przypominamy, że Jaskinia z Filarami znajdująca się w Kochanowie (gm. Kamienna Góra) to jedna z najdłuższych jaskiń sudeckich. Kompleks jaskiń znajduje się w pobliżu Stołu sędziowskiego – pomnika średniowiecznego prawa. W wyrobisku tym poznanych i skartowanych zostało dotychczas kilkanaście obiektów, o których informowaliśmy na naszym portalu.
Odkrycia dokonali wolontariusze Patrolu Jaskiniowego, którzy we współpracy z Nadleśnictwem Wałbrzych oraz leśnikami z Kamiennej Góry prowadzili prace porządkowe w kilkunastu podziemnych dolnośląskich obiektach.
– Pierwsze informacje na temat śmieci zalegających w jaskini pojawiły się na forach speleologicznych już około 2011-2013 r. Na miejscu razem z leśnikami z Kamiennej Góry Patrol Jaskiniowy ustalił, że mamy do czynienia z czymś znacznie poważniejszym: miejscem, gdzie odbywało się regularne zsypywanie do wnętrza jaskini nie tylko śmieci, ale również odpadów budowlanych – mówi Jerzy Jurczyński z Patrolu Jaskiniowego. Planując wydobycie i utylizację odpadów zalegających w jaskini ekipa „jaskiniowców” pobrała próbki ze zwałowiska w południowej części komory z filarami.
Analiza pobranych próbek przeprowadzona metodą mikroskopii polaryzacyjnej w laboratorium Poznańskiego Parku Naukowo – Technologicznego wykazała, że w komorze jaskini znajdują się odpady zawierające włókna azbestu chryzotylowego, który był głównym składnikiem tzw. eternitu.
Znajdujące się na spongu wejścia i przedsionku komory z filarami odpady azbestowe mogą stanowić poważne zagrożenie dla grotołazów i turystów. Jak wyjaśniają członkowie Patrol Jaskiniowego, którzy badali obiekt, wchodząc do jaskini stromym wejściem południowym – największym i najczęściej używanym – trzeba dosłownie ześlizgiwać się po eternitowym rumowisku, czemu towarzyszy wzbudzanie pyłu osiadłego na pokruszonym eternicie. Pył azbestowy może wnikać do organizmu przez układ oddechowy i pokarmowy. Szkodliwość azbestu zależy przede wszystkim od średnicy i długości wdychanych włókien oraz stężenia pyłu w powietrzu. Najbardziej niebezpieczne są włókna długie (>5 µm) i cienkie (<3 µm), które łatwo przedostają się głębiej i zalegają w pęcherzykach płucnych, stając się z czasem przyczyną min. raka płuc, raka oskrzeli oraz raka opłucnej.
– Nie można wykluczyć, że na wskutek cyrkulacji powietrza pył azbestowy przedostał się z komory wejściowej do wąskich korytarzy jaskini, w których poruszanie się wymaga od grotołazów czołgania. Ryzyko szczególnie może dotyczyć jednego z wąskich korytarzy, do którego wejście zlokalizowane jest zaledwie kilka metrów nad usypiskiem eternitowego gruzu i śmieci – ostrzega Jerzy Jurczyński z Patrolu Jaskiniowego. Dodaje jednak, że w ramach badania obiektu nie przeprowadzono analizy cyrkulacji powietrza i składu pyłu, jaki zalega na spągu poszczególnych korytarzy jaskini.
– Zwróciliśmy się do Nadleśnictwa Kamienna Góra, na terenie którego położona jest Jaskinia z Filarami z prośbą o opublikowanie informacji o zamknięciu obiektu dla turystów. Rozpoczęliśmy rozmowy nad podjęciem wspólnie w przyszłym roku (po zakończeniu okresu hibernacji nietoperzy) działań na rzecz usunięcia azbestowej bomby z wnętrza jaskini – mówi Jerzy Jurczyński. Wejście do jaskini zostanie oznaczone przez Patrol Jaskiniowy i leśników tablicami ostrzegającymi o zagrożeniu azbestem.
– Bardzo się cieszymy z tej inicjatywy. Sami nie posiadamy odpowiednich narzędzi i umiejętności do zajęcia się tym tematem ale myślę, że współpraca przyniesie konkretne efekty – mówi leśniczy Bartłomiej Dymek z Nadleśnictwa Kamienna Góra.
Jaskinia z Filarami należy do kompleksu tzw. Jaskiń Kochanowskich i znajduje się na wysokości ok. 540 m. n.p.m. w nieczynnym kamieniołomie piaskowca i dolomitu pomiędzy wzgórzami Czerep (581 m. n.p.m.) i Trębna (590 m. n.p.m.), w odległości 250 m na północ od znanego średniowiecznego kamiennego stołu sędziowskiego w Kochanowie. Początkową partię obiektu stanowi obszerna (długość 70 m i wysokość ok. 4-5 m) komora powstała podczas podziemnych prac górniczych do której prowadzi 5 wejść. Komora podzielona jest masywnymi kamiennymi filarami i jest przykładem górniczej techniki komorowo-filarowej, w której do eksploatacji podziemnych wyrobisk wykorzystywano naturalne jaskinie. Jaskinia została rozpoznana i skartowana w roku 2001 przez Wałbrzyski Klub Górski i Jaskiniowy (dokumentację i eksplorację prowadzili: Monika Daszkiewicz, Daniel Kubiak, Elżbieta i Ludwik Wieczorkowie oraz Andrzej Wojtoń). Dalsze prace eksploracyjne wałbrzyskich grotołazów wykazały, że jaskinia jest połączona z sąsiednią Jaskinią Prostą i tworzy jeden klikuotworowy system podziemny o łącznej długości 727 m, co sytuuje ją na drugim miejscu wśród jaskiń krasowych w polskich Sudetach, po Jaskini Niedźwiedziej.
Parol Jaskiniowy jest akcją na rzecz ochrony jaskiń i zabytkowych obiektów techniki górniczej prowadzoną przez fundację Instytut Ochrony Praw Konsumentów z siedziba w Poznaniu. Tegoroczne, inaugurująca projekt, akcja Patrolu Jaskiniowego na terenie dolnośląskich jaskiń i podziemi była możliwe dzięki pomocy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu oraz leśniczych Nadleśnictwa Wałbrzych i Nadleśnictwa Kamienna Góra. Wszystkie działania terenowe Patrolu Jaskiniowego oraz badania laboratoryjne próbek pobranych w Jaskini z Filarami zostały sfinansowane ze środków własnych fundacji. Instytut Ochrony Praw Konsumentów nie ma powiązań finansowych lub organizacyjnych z przemysłem lub organizacjami ekologicznymi i nie prowadzi działalności gospodarczej. Akcja usuwania śmieci z kilkunastu dolnośląskich jaskiń i sztolni przez wolontariuszy Patrolu Jaskiniowego została przeprowadzona w porozumieniu z Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska oraz Nadleśnictwem Wałbrzych i Nadleśnictwem Kamienna Góra.
Artykuł i zdjęcie grotołazów dzięki uprzejmości Patrolu Jaskiniowego
Zobacz naszą galerię jaskiń w Kochanowie. Link do galerii poniżej.
