Dnia 10 maja 2018 roku w Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze odbył się wykład regionalisty Roberta Główczyka pt. „Apteka pachnąca czekoladą i pomarańczami” wraz z prezentacją książki kamiennogórskiego aptekarza Christopha Vielheuera „Gründliche Beschreibung fremder Materialien und Specereyen Ursprung…” z 1676 roku, który jako pierwszy w niemieckojęzycznej literaturze użył słowa czekolada i podał opis tego egzotycznego deseru.
Zebrani goście i uczniowie wysłuchali efektów badań i ciekawostek dotyczących tej pierwszej niemieckojęzycznej publikacji opisującej czekoladę.
Autorski projekt regionalisty miał na celu przybliżenie mieszkańcom Kamiennej Góry zapomnianej u nas postaci naukowca oraz jego dzieła – niezwykłej książki farmaceutycznej z czasów baroku.
Autor dzieła, aptekarz z Landeshut Christoph Vielheuer, opublikował swoje opus magnum w Lipsku w wydawnictwie Johanna Fritzschego w 1676 roku. Na ponad 200 kartach księgi opisał znane i używane w jego czasach specyfiki lecznicze pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i mineralnego.
Na jednej ze stron tego unikatowego druku jego autor podaje nazwę oraz skład i pochodzenie czekolady. Nie byłoby w tym nic wyjątkowego, gdyby nie fakt, że według badaczy jest to pierwsze niemieckojęzyczne odnotowanie czekolady w piśmiennictwie. Wolf Mueller, autor naukowego, bibliograficznego opracowania dotyczącego historii kawy, kakao i tytoniu napisał wprost, że kamiennogórski aptekarz w swojej książce jako pierwszy wprowadził słowo czekolada do niemieckojęzycznych publikacji. Biodiversity Heritage Library, nagradzany projekt zbierający wiedzę z licznych źródeł, podał na swojej stronie historyczne publikacje na temat różnych roślin itp. Pod hasłem czekolada znalazła się m.in. książkę Vielheuera – jako najstarsze źródło notujące frazę na temat tego produktu spożywczego.
To nie jedyna wartościowa i zaskakująca ciekawostka dotycząca tej publikacji przechowywanej przez najważniejsze placówki uniwersyteckie na całym świecie. Niezwykłym elementem rozdziału zoologicznego jest partia poświęcona jednorożcom. Ilustracja z książki Vielheuera była częścią wystawy i projektu edukacyjnego „The Unicorn Found: Science, Literature, and the Art” w John Hay Library na Uniwersytecie Browna w USA.
Ponadto autor książki chwali się w niej, że otrzymał drzewko pomarańczy. Stało się to dokładnie w 1669 roku, 5 lat po tym, jak Vielheuer został właścicielem apteki miejskiej w Landeshut (Kamienna Góra). Najprawdopodobniej był to pierwszy cytrus w Kamiennej Górze. Dopiero kilka lat później swoją pomarańczarnię wybudował król Francji Ludwig XIV.
Kolejną ciekawostką jaką zaprezentował regionalista Robert Główczyk był minerał karneol. Kamień zwany krwawnikiem występuje w Egipcie, Arabii Saudyjskiej czy w Indiach. Ale nie tylko. Znanym miejscem, gdzie natrafia się na jego ślady, jest też… Kamienna Góra, gdzie autor podręcznika pracował jako aptekarz od 1664 roku. Pozostałość po historycznej kopalni, z odnotowanymi przypadkami odkrycia karneolu, znajduje się na zboczu góry Łysina przy drodze z Kamiennej Góry do Krzeszowa tuż przed miejscowością Czadrów.
Warto pamiętać, że dokonanie zapomnianego aptekarza z Kamiennej Góry zajmuje ważne miejsce w historii nauki i społeczeństwa. Na marginesie trzeba wspomnieć, że Kamienna Góra posiadała przez wieki swój własny egzemplarz dzieła Vielheuera. Jego książka była przechowywana w słynnej Bibliotece Wallenberga przy Kościele Łaski. Po wojnie część ocalałej kolekcji trafiła do Łodzi. Biblioteka tamtejszego uniwersytetu dysponuje oryginalnym egzemplarzem „Gründliche Beschreibung” z pieczęcią śląskiej książnicy.
Regionalista Rober Główczyk szczegółowo przedstawił postać bliżej nieznanego aptekarza i jego tajemniczą barkową księgę z Kamiennej Góry. Przez wieki była ona cytowana i omawiana przez wielu ludzi nauki. W miejscu, gdzie powstała niestety została już zapomniana dlatego celem wykładu w kamiennogórskim muzeum było m.in. przypomnienie tej wyjątkowej publikacji i ciekawych kontekstów z nią związanych.
Wydarzenie odbyło się pod patronatem burmistrza Kamiennej Góry i portalu Relacje Regionalne.
