Nieznana Historia Koszar Wojskowych “Pod Jeleniami”

Osiedle „Pod Jeleniami” znane jest dziś niemal każdemu mieszkańcowi Jeleniej Góry. Jednak, z pewnością nie każdy wie jak bogata jest historia tej części miasta i jakie znaczenie symbolicznie niesie za sobą tak niepozorna okolica.

Od koszar wojskowych z okresu III Rzeszy, przez oddział Dolnośląskiego Pułku Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Oficerską Szkołę Radiotechniczną po siedzibę Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej – historia kompleksu jest wyjątkowo fascynująca, a my dziś wracamy pamięcią do niesławnych początków dziedzictwa Jeleniej Góry.

Grunauer-Kaserne, czyli Koszary Jeżowskie

Koszary wojskowe w Jeleniej Górze zaczęły funkcjonować w 1939 roku w okresie III Rzeszy. Na terenie koszar znajdowały się dziesiątki budynków o różnym przeznaczeniu. Kompleks ten był typowy dla wielu innych podobnych w tym czasie obiektów. Jego teren od strony północnej łączył się ze wsią Grunau – stąd nazwa koszar Grunauer-Kaserne.

Same plany względem obiektu sięgały kilku lat przed rozpoczęciem II Wojny Światowej. W prośbie wystosowanej do miasta Jelenia Góra w 1936 roku, przedstawiono dwa komplety dokumentacji technicznej w postaci 132 planów. Wyobrażenia względem kompleksu były imponujące od samego początku, a ich ostateczna realizacja z pewnością potwierdziła wielkość projektu.

Rzeźby jeleni z brązu

Najbardziej znanym symbolem koszar z pewnością do dziś są rzeźby dwóch jeleni z brązu, które zostały przeniesione na ten teren ze zdewastowanego pałacu w Maciejowej. Umieszczone przy bramie wjazdowej przy ulicy Podchorążych jelenie do dziś ozdabiają obszary pokoszarowe.

Rzeźby wykonane są z brązu i mają około 1,5 metra wysokości i 2,5 metra szerokości. Pokaźne jelenie z ogromnymi porożami leżą na podestach unosząc dumnie głowy. Arkady bramne znajdują się nad wejściami dla pieszych. Choć w dokumentacji brakuje zapisów historycznych odnośnie dokładnej daty powstania rzeźb, szacuje się, że historia jeleni z brązu sięga lat 1872-1890.

Rzeźby zostały odlane we Wrocławiu, a samym fundatorem posągów był Emil Becker, który w roku 1872 kupił pałac i użył ich do ozdobienia wejścia do swojej posiadłości. Od 2002 roku jelenie z brązu widnieją w oficjalnym rejestrze zabytków.

Kasyno oficerskie

Historyczne zdjęcia koszar do dziś robią wrażenie, ze względu na jego rozmiar. W ostateczności w skład kompleksu weszło 26 budynków o 18 przeznaczeniach, a w tym m.in. budynek sztabu batalionu, kuźnia, rusznikarnia, trzy budynki kwaternicze (łącznie 43.200 m³), sale gimnastyczne czy garaże pojazdów ciężarowych. Łącznie wszystkie budynki posiadały kubaturę 187.400 m³.

Na szczególną uwagę zasługuje jednak często pomijany w archiwach koszar budynek Offiziersheim, czyli kasyno wojskowe w koszarach św. Huberta. Już w 1937 roku Heeresbauamt w Jeleniej Górze zwróciło się do władz miasta o wybudowanie obiektu, a w 1940 roku oddano budynek do użytku.

Wejście do dawnego kasyna oficerskiego. Źródło: polska-org.pl

Kasyno zostało zaprojektowane przez architekta Ernsta Pietrusky’ego z Wrocławia. W efekcie powstał dwupiętrowy obiekt z piwnicą oraz użytkowym strychem, a budynek był zbudowany na kształt litery „L”. Kasyno oficerskie posiadało 8.174 m³ kubatury. Jedno skrzydło budynku w całości zostało poświęcone na obszar jadalniany, natomiast na piętrze znajdowały się pokoje hotelowe oraz sala konferencyjna.

Z pewnością wielu z nas nie tak wyobrażało sobie zagospodarowanie ówczesnego kasyna. Dzisiejsze kasyna to nic innego jak centra hazardu i rozrywki, a nowe kasyna online z sukcesem wypierają naziemnych operatorów. Historyczne kasyna wojskowe były natomiast ważnymi obiektami w życiu nie tylko oficerów, ale także ich rodzin i najbliższych. To tu wydawane były posiłki, odbywały się zabawy i spotkania, a także wydarzenia kulturowe.

Dziś na terenie dawnego kasyna oficerskiego znajduje się siedziba Karkonoskiej Państwowej Szkoły Wyższej, gdzie stara jadalnia pełni funkcję auli uczelnianej, a pokoje hotelowe zostały przemienione w biura. W czasach funkcjonowania tu Wyższej Oficerskiej Szkoły Radiotechnicznej, wzniesiono parterową przybudówkę, rozbudowując kuchnię. Dziś w tym miejscu znajduje się rektorat KPSW.

Przy ulicy Lwóweckiej oprócz kasyna znajdowało się także kilka innych budynków, których przeznaczenia nie sposób dziś poznać z powodu braku jakichkolwiek archiwalnych materiałów. Są to jednak obiekty o małym rozmiarze, które zarówno w przeszłości, jak i dziś nie mają większego znaczenia w działaniu dawnych koszar wojskowych.

Foto w nagłówku widok na Bramę pod Jeleniami. Źródło: fotopolska.eu

Share

Zobacz inne

Leave a Comment