Czasem rozwód to jedyne słuszne rozwiązanie dla małżonków. Aby go przeprowadzić, należy złożyć do sądu pozew, który często błędnie określany jest jako wniosek o rozwód. Jak przygotować i gdzie należy zanieść pozew o rozwód? Z jakimi kosztami się to wiąże i co warto mieć na uwadze, zanim złoży się „papiery rozwodowe”?
Jak napisać pozew rozwodowy i gdzie go złożyć?
Poprawne napisane pozwu pozwala zaoszczędzić czas i ograniczyć stres związany z prowadzeniem sprawy rozwodowej. Rozwód już sam w sobie wywołuje dostatecznie wiele emocji. Nie warto dokładać sobie dodatkowych problemów z koniecznością uzupełniania dokumentacji czy przedłużającą się procedurą tylko dlatego, że już na wstępie nie zadbało się o odpowiednio przygotowane pismo.
Pozew rozwodowy dobrze jest sporządzić w trzech egzemplarzach. Pierwszy z nich trafi do sądu, a drugi do pozwanego (w sądzie składa się dwa egzemplarze). Trzeci warto zachować dla siebie. Pozew składa się w biurze podawczym we właściwym sądzie albo korespondencyjnie za pomocą listu poleconego lub za potwierdzeniem odbioru. Nie można tego zrobić przez internet.
Pozew powinien zawierać:
- dane adresowe, PESEL, imię i nazwisko powoda
- dane adresowe, PESEL, imię i nazwisko pozwanego
- żądanie orzeczenia rozwodu oraz określenie tego, czy sąd ma orzekać o winie, czy przeprowadzić postępowania bez orzekania o winie
- żądanie orzeczenia o władzy rodzicielskiej nad dziećmi (jeśli strony mają wspólne, małoletnie dzieci, a powód oczekuje rozstrzygnięcia w tej sprawie)
- żądanie orzeczenia o alimentach dla wspólnych, małoletnich dzieci (jeśli powód ma takie oczekiwanie)
- uzasadnienie pozwu, w którym należy przedstawić przyczyny wystąpienia o rozwód, okoliczności nastąpienia rozkładu pożycia małżeńskiego oraz wszelkie inne istotne dla sprawy kwestie, np. opis prób mediacji.
Do wniosku należy również dołączyć skrócony odpis aktu małżeństwa, a także odpisy skrócone aktów urodzenia wspólnych dzieci, jeśli są one małoletnie. Gdy powód wnioskuje o orzeczenie o winie małżonka, do pozwu warto też dołączyć dowody tę winę potwierdzające. Na przykład w przypadku zdrady mogą to być wspólne zdjęcia kochanków. W kontekście wnioskowania o alimenty niezbędne będzie przygotowanie dokumentów/zaświadczeń itd. dokumentujących koszty utrzymania małoletniego dziecka np. zaświadczenie o odbywanym leczeniu, uczęszczaniu na dodatkowe płatne zajęcia. Dobrze jest też dołączyć faktury i paragony świadczące o wysokości wydatków ponoszonych na utrzymanie własne i wspólnych dzieci.
Procedurę rozwodową rozpoczyna złożenie pozwu do sądu okręgowego przez jedną ze stron. Powinien to być sąd okręgowy w miejscu ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków, jeśli co najmniej jedno z nich nadal w tym okręgu zamieszkuje. Jeśli oboje małżonkowie mieszkają w innych miejscach, właściwym sądem jest sąd okręgowy w miejscu zamieszkania pozwanego. Jeśli miejsce to nie jest znane, wniosek składa się w sądzie okręgowym w miejscu zamieszkania powoda.
Jakie są koszty, gdy składa się pozew o rozwód?
Decydując się na rozwód, należy mieć na uwadze to, że postępowanie wiąże się z pewnymi kosztami. Przede wszystkim już samo złożenie pozwu oznacza konieczność uiszczenia opłaty w wysokości 600 zł. Można tego dokonać w kasie odpowiedniego sądu lub poprzez internet. Warto tu podkreślić, że potwierdzenie wniesienia opłaty należy załączyć wraz z innymi dokumentami do pozwu (w przeciwnym wypadku sąd wzywa do uzupełnienia braków formalnych – powód ma na to 7 dni). Istnieje zarazem możliwość uzyskania zwolnienia z opłat sądowych, ale trzeba w tym celu złożyć osobny wniosek, a do tego należy się liczyć z wydłużeniem postępowania.
Dodatkowo, jeśli powód chce korzystać z pomocy pełnomocnika, musi być gotowy wnieść opłatę skarbową za udzielenie pełnomocnictwa. Wynosi ona 17 zł i jest pobierania dla każdego postępowania niezależnie. Kolejna opłata jest konieczna, gdy sąd ma zajmować się dodatkowo kwestią podziału majątku małżonków. Może ona wynieść 300 zł lub 1000 zł – zależnie od tego, czy małżonkowie są zgodni co do podziału majątku, czy też jest między nimi spór w tej kwestii. Z opłatą należy się też liczyć w przypadku wnioskowania o zabezpieczenia roszczenia – tu koszt to 100 zł, z wyjątkiem wniosku o zabezpieczenie składanego w pierwszym piśmie procesowym.
Po rozprawie należy złożyć wniosek o doręczenie odpisu prawomocnego wyroku rozwodowego. Pozwala on udowodnić stan cywilny, co może być ważne chociażby w przypadku egzekwowania alimentów czy kwestii związanych z władzą rodzicielską. Przydaje się też na przykład wtedy, gdy były małżonek chce powrócić do poprzedniego nazwiska. Koszt wydania tego dokumentu to 20 zł za każde rozpoczęte 10 stron odpisu wyroku. Warto też wiedzieć, że osoby niezadowolone z wyroku sądu mogą poprosić o pisemne uzasadnienie w terminie 7 dni od wydania wyroku – koszt jego sporządzenia wynosi 100 zł, a po otrzymaniu dokumentu strona ma 14 dni na to, by złożyć apelację do sądu odwoławczego.
Sama sprawa rozwodowa też wiąże się z pewnymi wydatkami, na które trzeba być przygotowanym. Chodzi tu między innymi o koszty radcy prawnego lub adwokata. Ponadto w przypadku konieczności przedstawienia niektórych dowodów należy liczyć się z dodatkowymi opłatami, np. w wypadku powołania Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów, powołania biegłych, zlecenia wywiadu środowiskowego przez kuratora rodzinnego czy skierowania stron do mediacji.
O czym pamiętać przed złożeniem pozwu o rozwód?
Rozwód to proces trudny emocjonalnie i należy to mieć na uwadze. Trzeba też brać pod uwagę względy materialne i przygotować się odpowiednio na ten moment, choćby do czasu wydania przez sąd orzeczenia o alimentach. Koniecznie trzeba zgromadzić wszelkie dokumenty, które mogą się przydać w czasie postępowania. Należy też dogłębnie przeanalizować własną sytuację, by móc w pozwie oraz w czasie rozprawy jasno i klarownie wykazać, na czym polegają przyczyny rozpadu małżeństwa oraz jak doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia.
Nie jest przy tym konieczne to, by korzystać w czasie sprawy rozwodowej z pomocy pełnomocnika takiego jak adwokat lub radca prawny. Można występować przed sądem samodzielnie, ale należy pamiętać o przestrzeganiu odpowiednich procedur postępowania i innych wymogach formalnych. Niektóre sprawy rozwodowe mogą być jednak szczególnie skomplikowane. W takich wypadkach lepiej jednak zgłosić się do prawnika zaznajomionego z tą problematyką.
Adwokat lub radca prawny sporządzi pozew o rozwód i dostosuje go do indywidualnej sytuacji powoda. Pomoże zrozumieć język urzędniczy i ocenić sytuację prawną klienta. Przygotuje też do samej rozprawy. Warto z nim choćby przedyskutować, jakie pytania może zadać sędzia i czego może chcieć się dowiedzieć w czasie trwania całej procedury. Konieczne może też być omówienie z prawnikiem kwestii podziału wspólnego majątku. W przypadku posiadania dzieci można liczyć na podpowiedź, jak rozwiązać sprawy związane z władzą rodzicielską i kontaktami z nimi.
Co istotne, może się zdarzyć, że między małżonkami w trakcie postępowania dojdzie do porozumienia i groźba rozwodu okaże się tym czynnikiem, który doprowadzi do uratowania związku. Choć nie są to częste sytuacje, warto jednak wiedzieć, że pozew o rozwód można wycofać na każdym etapie postępowania.
Pozew o rozwód bez orzekania o winie lub z orzeczeniem o winie
Duży wpływ na przebieg postępowania sądowego ma to, czy małżonkowie występują o orzeczenie o winie (mają do tego prawo obie strony), czy wolą rozwód bez orzekania o winie. W tym pierwszym wypadku sąd może stwierdzić winę jednego z małżonków lub orzec o winie zarówno męża, jak i żony.
Pozew rozwodowy bez orzekania o winie jest procedurą szybszą i mniej kłopotliwą dla obu stron. Dochodzi do niego, gdy małżonkowie są zgodni w większości spraw. W takim wypadku postępowanie może się skończyć nawet na pierwszej rozprawie. Nie istnieje jeden uniwersalny wzór pozwu o rozwód. Każdorazowo pozew musi być sporządzony z uwzględnieniem indywidualnej sytuacji osoby.
Tam, gdzie małżonkowie walczą o winę, rozpraw będzie więcej. Wiąże się to z koniecznością przedstawienia dowodów oraz powoływaniem świadków. Do pozwu w takim przypadku trzeba załączyć odpowiednie dokumenty. Taki wniosek należy przygotować ze szczególną starannością, co ułatwi pracę sądu i usprawni całą procedurę.
