Trwa budowa drogi ekspresowej S3 na odcinku Bolków – Kamienna Góra, gdzie powstaje najdłuższy drążony w skale tunel dwunawowy w Polsce. Budowa prowadzona jest na obszarze o bardzo skomplikowanej budowie geologicznej, składającym się z kilkunastu różnych jednostek strukturalnych.
Drążenie tunelu TS-26 odbywa się z dwóch stron:
– od portalu północnego obie nawy tunelu TS-26 prowadzono dotąd w łupkach krystalicznych, tzw. metamorfiku Gór Kaczawskich. Były to różnorodne łupki – początkowo grafitowe, później serycytowe i kwarcytowe. Skały te powstały w okresie ordowiku (około 480-440 mln lat temu) w wyniku metamorfozy starszych osadów płytkomorskich.
– od portalu południowego wyrobiska tunelu drążone są w skałach osadowych tzw. niecki śródsudeckiej, gdzie dominują zlepieńce, a ponadto występują również pokłady piaskowców, mułowców oraz łupków ilastych i węglistych. Ta część serii osadowej powstała w okresie karbonu dolnego (około 350-340 mln lat temu).
3 listopada br. wykonawca, prowadząc prace drążeniowe w nawie północno-wschodniej, dotarł do strefy kontaktowej pomiędzy skałami metamorfiku kaczawskiego i niecki śródsudeckiej. Ma on charakter zaledwie 2-3-metrowej szerokości strefy poślizgu tektonicznego (uskoku), wypełnionej ilastą, ciemną „mączką uskokową”. Strefa ta zapada się na południe pod kątem około 70 stopni. Można ją określić jako zaskakująco wąską jak na granicę uskokową pomiędzy dwiema największymi jednostkami strukturalnymi Sudetów.
Warto zwrócić uwagę na łupki krystaliczne w strefie przykontaktowej, które są pocięte uskokami o różnej orientacji (Fot. 1) i rozmiarach (skali przemieszczenia). Największe z nich stanowią granice większych bloków tektonicznych, wyraźnie przemieszczonych względem siebie (w obrębie których orientacja łupków jest różna).
Fot. 1. Przykontaktowa strefa łupków metamorficznych cięta różnokierunkowymi uskokami – wskazanymi strzałkami (tunel dł. 542 mb.; fot.: K.D. Zagożdżon).
Niektóre z uskoków to powierzchnie lub dość wąskie strefy poślizgu mas skalnych, inne mają większą szerokość (rzędu 20 centymetrów) i wypełnione są skałą o charakterze kakirytu (silnie spękana, strzaskana tektonicznie) (Fot. 2). Górotwór do około 30 m od strefy kontaktu wykazuje silne spękanie, a skała często jest rozsypliwa (krucha).
Fot. 2. Sieć drobnych uskoków w łupkach krystalicznych (tunel dł. 540 mb.), kolorem żółtym wskazano około 20-centymetrowej szerokości strefę uskokową z kakirytem, o orientacji zbliżonej do orientacji strefy kontaktowej (Fot. K.D. Zagożdżon).
Ponadto część górotworu położoną tuż za strefą kontaktową budują skały osadowe niecki śródsudeckiej. Są to gęste przewarstwienia (Fot. 3) tzw. brekcji osadowych (zbliżonych do zlepieńców, ale składających się z ostrokrawędzistych okruchów skalnych) oraz łupków ilastych i węglistych, konsekwentnie zapadających w kierunku południowym. Wszystkie te skały są ciemnoszare, a nawet czarne, co świadczy o dużej zawartości substancji organicznej (węglistej) (Fot. 4).