Okolica – Zamek Świny

Zamek Świny niedaleko Bolkowa, pierwotnie gród, następnie zamek obronny, a od początków XVII w. zamek mieszkalny na Śląsku. Po raz pierwszy został wymieniony w kronice Kosmasa w 1108 roku pod nazwą Zvini in Polonia. Potem w dokumencie papieża Hadriana IV wzmiankowany jako gród kasztelański Zpini. Jest najstarszym prywatnym zamkiem na terenie Polski. Według istniejących dokumentów, w XIII w. właścicielami byli w 1230 roku Tader, w 1242 roku Jaksa, a w 1248 roku Piotr ze Świn. W latach 70. XIII w. decyzją Bolka I Srogiego Zamek Świny utracił status kasztelanii na rzecz nowocześniejszego Bolkowa i został przekazany rycerskiemu rodowi Świnków, który zasiedlał go aż do XVIII w. W 1323 roku właścicielem zamku był Henricus de Swyn. Na miejsce drewnianych umocnień w XIV w. Świnkowie wystawili z łamanego kamienia wieżę mieszkalno-obronną o bardzo masywnych 2,5-metrowych murach wraz z murem obwodowym. Wieża o wymiarach 12×18 metrów była podpiwniczona i przykryta dwuspadowym dachem. Do dziś zachował się w jej ścianie gotycki portal wejściowy. W połowie XV w. Gunzel von Schweinichen dobudował do wieży dwuszczytowy budynek mieszkalny i nowe fortyfikacje obwodowe. Ostatnią i najdalej idącą przebudowę zamku przeprowadził w latach 1614-1660 Johann Sigismund von Schweinichen, który zmienił rodową siedzibę w renesansową rezydencję.
Po wymarciu w 1702 roku na Jerzym Ernescie von Schweinichen młodszej, rezydującej na Świnach gałęzi rodu Świnków, w 1713 roku zamek przejął zięć zmarłego, Sebastian Henryk von Schweinitz. W 1762 roku Świny, które szczęśliwie nie ucierpiały ani w czasie wojen husyckich, ani wojny trzydziestoletniej, zostały złupione przez rosyjskie wojska podczas wojny siedmioletniej. W wyniku dewastacji von Schweinitzowie oddali zamek na licytację w 1769 roku sprzedając go pruskiemu ministrowi stanu Janowi Henrykowi hrabiemu von Churschwandt. Zamek pozostał jednak niezamieszkany i niszczał. Wdowa po ministrze przekazała Świny swej córce z drugiego małżeństwa, Teresie von Schlabrendorff, po której zamek odziedziczyli jej potomkowie, austriaccy hrabiowie Hoyos von Sprinzenstein, którzy pozostali jego właścicielami aż do 1941 roku, kiedy zostali zmuszeni do sprzedania posiadłości państwu. Wehrmacht urządził w zamku magazyn części do samolotów.
Największych zniszczeń po dewastacji z 1762 roku dokonały na zamku huragany w 1840 roku (dach zerwany z wieży), 1848 roku (zawalenie szczytu wieży) i 1868 roku. Wreszcie pożar w 1876 roku strawił całkowicie wnętrze zamku. Próby zabezpieczenia rozpadającej się budowli podjęto w 1931 roku. W latach 1936-1937 pokryto wieżę dachem. Jednak dalsze prace rozpoczęto dopiero po 30 latach.
W 1959 roku podczas prowadzonych na terenie w pobliżu zamku prac archeologicznych ustalono, że oprócz grodu do połowy XIII w. znajdowała się tutaj osada wczesnośredniowieczna.
Od 1991 roku zamek jest ponownie własnością prywatną. 5 lipca 2008 uroczyście świętowano 900-lecie istnienia zamku i wsi Świny z udziałem ludności oraz władz gminy i miasta Bolków. Wystawiono pamiątkowy pomnik nieopodal ruin zamku.
Zamek Świny jest jednym z najstarszych na Szlaku Zamków Piastowskich. Według legendy miałby być połączony podziemnym przejściem ze znajdującym się kilka kilometrów dalej zamkiem w Bolkowie.

Źródło: Wikipedia

Share

Zobacz inne

Leave a Comment